آب و کشاورزی

مقدمه:

 تمامی جانوران زنده اعم از انسان و گیاه و یا جانوران همواره در‌طول دورة زندگی ‌خویش نیازمند به آب است و حیات بدون وجود آن غیرممکن است. آب مایع حیات و لازمه‌‌ زندگی‌است.

 یک گیاه علفی سریع‌الرشد عمدتاً از آب تشکیل‌شده‌است و محتوی آب گیاه بین 70 تا‌90 درصد‌می‌باشد که بسته به سن گیاه، گونه گیاه، بافت گیاه موردنظر و محیط متفاوت است. 

بنابه دلایل زیر می‌توان فهمید که آب برای بسیاری از فعالیتهای گیاهی لازم‌است:

اول آنکه حلاّ ل‌ بوده و محیطی مناسب برای واکنش‌های شیمیائی فراهم‌می‌نماید.

دوم آنکه محیط مناسب برای انتقال موادآلی و معدنی می‌باشد.

سوم‌آنکه محیطی مناسب است که موجب تورم سلول‌های گیاهی‌می‌شود. آماس باعث بزرگ‌شدن سلول، ساختارگیاه و شکل‌گیری آن می‌گردد.

چهارم آنکه باعث آبگیری و خنثی‌سازی بار الکتریکی روی مولکولهای کلوئیدی می‌شود.

دیگر آنکه ماده خام فتوسنتزی فرآیندهای هیدرولتیکی و سایر واکنش‌های گیاهی را تشکیل‌می‌دهد[1].

باید دانست که ریشة گیاه در خاکهای نسبتاً مرطوب نفوذ‌می‌کند در حالی که ساقه و برگها در محیط نسبتاً خشک رشد‌می‌نمایند. به همین خاطر است که آب از خاک به داخل گیاه نفوذ‌کرده و به اتمسفر برمی‌گردد که این امر در جهت کاهش انرژی پتانسیل صورت‌می‌گیرد.

رشد گیاه تابع وجود آب است بدین معنی که هر وقت آب محدود‌باشد رشد نیز کاهش‌می‌یابد ودر نتیجه عملکرد نیز کاهش‌می‌یابد. مقدار کاهش عملکرد متأثر از ژنوتیپ، شدت کمبود آب و مرحله نمو گیاه می‌باشد.

آب قابل استفاده در گیاه

ریشة گیاهان در خاک مرطوب رشدنموده و آب را تازمانی که پتانسیل آب خاک به یک حد بحرانی برسد از خاک می‌گیرند. آب قابل استفاده گیاه به آبی‌گفته‌می‌شود که آن مقدار از آبی که خاک می‌تواند از طریق ریشه گیاهان خارج‌گردد و یا تفاوت محتوی آب ظرفیت مزرعه و درصد پژمردگی دائم[2].

رطوبت قابل استفاده از خاک متأثر از خواص کلوئیدی خاک همچون سطح ویژة ذرات خاک می‌باشد.‌مثلاً یک خاک رُسی لومی حدود 20درصد وزن خود آب قابل استفاده‌دارد. درحالی که یک خاک دارای بافت سبکتر مانند یک خاک شنی ریز حدود 7درصد وزن خود آب قابل استفاده دارد. باید توجه‌کرد یک خاک دارای بافت شنی ریز کمتر از 8 سانتیمتر آب در هر متر عمق خاک نگهداری می‌کند در حالی که یک خاک با بافت رُسی لومی حدود 17 سانتیمتر آب قابل استفاده در هر متر عمق خاک نگهداری می‌کند.

50 ص